Asamyuthu Hasthas - Single Hand Gestures
Patākaḥ tripatākō- ardhapatākaḥ kartarīmukhaḥMayūrākhyō – ardhachandraśchāpyarālaḥ śukatunḍakaḥMuṣṭiścha śikharākhyaścha kapitthaḥ kaṭakāmukhaḥSūcī chandrakalā padmakōśaḥ sarpaśirastathāMṛgaśīrshaḥ siṁhamukhaḥ kāngula śchālapadmakaḥChaturō bhramaraśchaiva haṁsāsyo haṁsapakshakaḥSaṁdaṁśo mukulaśchaiva tāmrachūḍaḥ triśūlakaḥItyasaṁyuta hastānāmashṭaviṁśati- rīritā |
- Patāka – Flag
- Tripatāka – Triangular flag
- Ardhapatāka – Flag at half mast
- Kartharīmukha – The blades of a pair of scissors
- Mayūra – Peacock
- Ardhachandra – Half moon
- Arālaḥ – Curved/ Crooked
- Śukatuṇda – Parrot’s Beak
- Muṣṭi – Fist
- Śikhara – Peak
- Kapittha – Wood apple
- Kaṭakāmukha – Half closed fist/ Decorative bangle edges
- Sūcī – Needle pointed
- Chandrakala – Crescent moon
- Padmakōśa – Lotus bud
- Sarpaśira – Snake’s head
- Mṛgaśīrsha – Animal’s head/ Deer’s head
- Siṁhamukha – Lion’s head
- Kāngūla – Bell/ Jamun fruit
- Alapadma – A lotus in full bloom
- Chatura – Four or square
- Bhramara – Honeybee
- Haṁsāsyo – Swan’ beak
- Haṁsapaksha – Swan’s wings
- Saṁdaṁśo – A pair of tongs
- Mukula – Flower bud
- Tāmrachūḍa – Plume of a cock
- Triśūlaka – Trinity or thrishulam
Aṣṭāvimśati rīrītāh These are 28 hand mudras

Sloka
Aṅgulyaḥ kuñcitāṅguṣṭhaḥ saṃśliṣṭāḥ prasṛtā yadī
Sa patākakaraḥ prokto nṛtya karma viśāradaiḥ
Meaning
When the thumb is bent and its tip is at the roof of the forefinger and the palm and the four fingers are streched, it becomes Patāka hasta.
Viniyoga
Nāṭyārambhē vārivāhē vanē vastunishēdhanē
Kuchasthalē niśāyām cha nadyām-amaramanḍalē
Turagē khanḍanē vāyou sayanē gamanōdyamē
Pratāpē cha prasādē cha chandrikāyām ghanātapē
Kavāṭapāṭanē saptavibhaktyarthē tarangakē
Vīthī pravēśabhāvē-api samatwē chāngarāgakē
Atmārthe sapathē chāpī tushnīṁbhāvanidarśanē
Tālapatrē cha khēṭē cha dravyādidarśanē tathā
Aśirwādakriyāyām cha nrupaśhrēshṭhasya bhāvanē
Tatra tatrēti vachanē sindhou cha sukṛtikramē
Saṁbuddhē tu purōgē-api khadgarūpasya dhāraṇē
Masē saṁvatsarē varshadinē sammārjanē tathā
Evamarthēshu yujyantē patāka hastabhāvanā
- Nāṭya-āraṁbhē: – Beginning of dance
- Vārivāhē: – Cloud
- Vanē: – Forest
- Vastu nishēdhanē: – Forbidding things
- Kuchasthalē : – Breast
- Niśāyām (cha): – Night
- Nadyām: – River
- Amaramanḍalē: – Heaven
- Turagē: – Horse
- Khanḍanē – Cutting
- Vāyou – Wind
- Śayanē – Reclining
- Gamana-udyamē – Walking
- Pratāpē (cha) – Prowess
- Prasādē (cha) – Graciousness
- Chandrikāyām – Moon light
- Ghana-ātapē – Scorching sunlight
- Kavāṭa pāṭanē – Opening the doors
- Sapta-vibhakti-arthē – Denoting the seven cases (of Grammar)
- Tarangakē – Wave
- Vīthīpravēśabhāvē(api) – Entering the street
- Samatwē – Equality
- Angarāgakē – Applying sandal paste
- Ātmārthē – Oneself
- Śapathē (cha-api) – Taking an oath
- Tūshṇīṁbhāva-nidarśanē – Silence
- Tālapatrē (cha) – Palmy rah leaf
- Khēte – Shield
- Dravyādi-sparśanē (tathā) – Touching the things
- Āśīrwāda kriyāyām (cha) – Benediction
- Nṛpa-śrēshṭhasya bhāvanē – A good king/emperor
- Tatra-tatra-iti- vachanē – Showing there, there
- Sindhou (cha) – Sea
- Sukṛtikramē – Doing good things
- Saṁbuddhē – Addressing
- Purōge(-api) – Going in front
- Khadgasya rūpadhāraṇē – Holding a sword
- Māse – Month
- Saṁvastarē – Year
- Varshā dinē – A rainy day
- Sammārjanē tathā – Cleaning
Ēvam-arthēshu yujyantē patāka hasta bhāvana.
In denoting the above aspects, Pataka hasta has to be used.

Sloka
Sa eva tripatākaḥ syādvākritānāmikāṅguliḥ
Meaning
When the ring finger of Patāka hasta is bent, it becomes, Tripatāka hasta
Viniyoga
Makuṭē vṛkṣabhāvēṣu vajrē taddharavāsavē
Kētakīkusumē dīpē vahnijvālā vijṛṁbhaṇē
Kapōtē/Kapōlē patralēkhāyām bāṇārthē parivartanē
yujyatē tripatākō-yam kathitō bharatōttamayhi
- Makuṭē – a crown
- Vṛksha-bhāvē- (cha) – a tree
- Vajrē – vajra weapon
- Tat-dhara vāsavē – the holder of the Vajra- Lord Indra
- Kētakīkusumē – screw- pine flower
- Dīpē – a Lamp
- Vahni-jwālā-vijṛṁbhaṇē – rising flames
- Kapōtē / Kapōlē – pigeon / Cheeks
- Patra lēkhāyām – writing letters, drawing patterns
- Bāṇā-arthē – an arrow
- Parivartanē – turning around
yujyatē tripatākōyam kathitō bharatōttamayhi
In denoting the above aspects, tripatāka hasta has to be used

Sloka
Tripatāke kaniṣṭā ced cakritārdhapatākikā
Meaning
When the little finger of tripatāka hasta is bent, it becomes ardhapatāka hasta.
Viniyoga
Pallave phalake tīre ubhayoriti vāchake
Krakache churikāyām cha dhvaje gopuraśṛṅgayoḥ
yujyate ardhapatākoyaṃ tattatkarmaprayogake
- Pallavae – tender leaves
- Phalake – a writing or painting board
- Tīre – Bank of the river
- Ubhayoriti vāchake – To Indicate both
- Krakache – a saw / blade
- Churikāyām – knife
- Dhvaje – banner/Flag
- Gopura śṛṅgayoḥ – temple tower and horn like structure atop a temple
yujyate ardhapatākoyaṃ tattatkarmaprayogake
according to their specific qualities, ardhapatāka is used.

Sloka
Asyaiva cāpi hastasya tarjanī cha kaniṣṭhikā
Bahiḥ prasārite dve cha sa karaḥ Kartarīmukhaḥ
Meaning
When the forefinger and the littke finger of Tripatāka hasta are extended back, it becomes Kartarīmukha hasta.
Viniyoga
Strīpuṃsayostu viśleṣe viparyāsapadēpi vā
luṇṭhane nayanānte cha maraṇe bhedabhāvane
vidyudarthē ēkaśayyāvirahe patane tathā
latāyāṃ yujyate yastu sa karaḥ kartarīmukhaḥ
- Strī-puṃsayoḥ (tu) viśleṣe – separation of woman and man
- Viparyāsapadē (api vā) – opposition
- luṇṭhane – to teirl
- Nayana-ante (cha) – Corner of an eye
- Maraṇe – death
- Bheda-bhāvan – disagreement
- Vidyut-arthē – lightning
- Ēkaśayyāvirahe – reclining alone with pangs of separation
- Patane – Falling
- latāyāṃ – Creeper
yujyate yastu sa karaḥ kartarīmukhaḥ
Kartarīmukha hasta is used to denote the above.